Podłączenie włącznika krzyżowego - porada od ekspertów

Podłączenie włącznika krzyżowego jest przez wiele osób uznawane za jedną z bardziej skomplikowanych czynności w instalacjach elektrycznych niskiego napięcia, ale w rzeczywistości nie jest to trudne zadanie, o ile ma się świadomość specyfiki działania łączników krzyżowych. W poniższym poradniku podpowiadamy, co przygotować przed podłączeniem, omawiamy zasadę działania tego typu łączników i opisujemy, jak podłączyć wyłącznik krzyżowy krok po kroku.

Wyłącznik krzyżowy - czym jest i jak działa?

Łącznik krzyżowy (potocznie określany także jako włącznik krzyżowy lub wyłącznik krzyżowy) to szczególny rodzaj łącznika instalacyjnego, który jest wykorzystywany w układach oświetlenia wymagających sterowania jednym obwodem oświetleniowym z co najmniej trzech miejsc. Najczęściej tego rodzaju wyłączniki spotyka się w długich korytarzach, klatkach schodowych, dużych salonach czy halach, gdzie konieczne jest wygodne sterowanie oświetleniem z różnych punktów albo możliwość wyłączenia światła w tej części budynku, którą się właśnie opuściło, bez konieczności wracania do niej.

Co bardzo ważne, włącznik krzyżowy nigdy nie jest łącznikiem samodzielnym, tzn. do prawidłowego działania wymaga zastosowania dwóch łączników schodowych, między które się go włącza do danego obwodu. W tym kontekście należy jednak podkreślić, że technicznie rzecz biorąc możliwe jest wykorzystanie łączników krzyżowych w roli łączników schodowych - będą one działać zgodnie z założeniem tak długo, jak "obsługiwany" przez nie obwód nie będzie rozszerzany o kolejny łącznik krzyżowy.

W konsekwencji tego stanu rzeczy wyłącznik krzyżowy bywa czasem mylony z włącznikami schodowymi, wystarczy jednak pamiętać, że włączniki schodowe są stosowane w parach i stanowią punkty skrajne pozwalające na sterowanie danym obwodem z dwóch różnych miejsc. Włącznik krzyżowy natomiast jest używany jako element pośredni pomiędzy łącznikami schodowymi w takich układach oświetleniowych, czyli montuje się go wewnątrz obwodu, którego skrajne punkty stanowią właśnie włączniki schodowe.

Co istotne, włączników schodowych w pojedynczym obwodzie oświetleniowym może być wyłącznie 2, natomiast liczba włączników krzyżowych pomiędzy nimi może być praktycznie dowolna, choć ze względów praktycznych rzadko stosuje się ich więcej niż kilka.

Wyłącznik krańcowy krzyżowy CSM02

Podłączenie włącznika krzyżowego - co będzie potrzebne?

Prawidłowe oraz bezpieczne wykonanie prac związanych z podłączeniem i montażem włącznika krzyżowego wymaga przygotowania niezbędnych narzędzi i materiałów. Poza podstawową wiedzą z zakresu działania instalacji elektrycznych, a także zasad bezpieczeństwa obowiązujących podczas wykonywania prac przy instalacjach niskiego napięcia, na pewno przydadzą Ci się także:

• włączniki schodowe (o ile nie są już zamontowane);
• włącznik krzyżowy (jeden lub więcej, zależnie od tego, ile będziesz instalować);
• śrubokręty (płaski i krzyżakowy, zgodnie ze specyfiką instalacji oraz osprzętu);
• odpowiednie przewody instalacyjne o specyfikacji pozwalającej bezpiecznie zastosować je do instalacji w danym budynku;
• złączki elektroinstalacyjne (najlepiej z lekkim zapasem);
• miernik oraz próbnik napięcia;
• ściągacz izolacji;
• latarka nagłowna albo inne źródło światła zasilane niezależnie od obwodów elektrycznych;
• rękawice ochronne i inna odzież ochronna, adekwatnie od potrzeb.

BASIC55 Wyłącznik z klawiszem krzyżowy

Jak podłączyć łącznik krzyżowy - poradnik

Po upewnieniu się, że dysponujesz wszystkimi niezbędnymi elementami instalacji, narzędziami i osprzętem, możesz zaczynać podłączanie włącznika krzyżowego. Poniżej znajdziesz szczegółową instrukcję dotyczącą poszczególnych kroków procedury.

Krok 1: Odłącz zasilanie w obwodzie, zanim zabierzesz się za podłączenie wyłącznika krzyżowego!

Zanim zaczniesz jakiekolwiek prace przy instalacji elektrycznej ZAWSZE upewnij się, że obwód, na którym będziesz pracować, jest całkowicie odcięty od zasilania. W przypadku nowszych instalacji elektrycznych odpowiednie bezpieczniki (wyłączniki nadprądowe) zazwyczaj są precyzyjnie opisane w rozdzielnicy, natomiast w instalacjach starszego typu trzeba po prostu wykręcić właściwe bezpieczniki topikowe bądź bezpiecznik główny. W razie problemów z identyfikacją bezpieczników czy wyłączeniem zasilania, wezwij do wykonania prac wykwalifikowanego elektryka z odpowiednimi uprawnieniami.

Krok 2: Włącznik krzyżowy - podłączenie przewodów

Każdy włącznik krzyżowy posiada cztery zaciski: dwa wejściowe i dwa wyjściowe. Aby prawidłowo podłączyć taki łącznik do obwodu, wykonaj następujące czynności w podanej kolejności:

• podłącz przewody instalacji do początkowego łącznika schodowego zgodnie z oznaczeniami;
• w każdej puszce pod włącznik krzyżowy połącz przewody ochronne i przewody neutralne przy użyciu odpowiednich złączek instalacyjnych (ochronne z ochronnymi, neutralne z neutralnymi);
• doprowadź i podłącz pozostałe przewody do zacisków wejściowych łącznika krzyżowego;
• przygotowane wcześniej 2 przewody podłącz do zacisków wyjściowych łącznika krzyżowego;
• doprowadź wszystkie przewody do końcowego łącznika schodowego i podłącz.

Krok 3: Wstępnie zamontuj włącznik krzyżowy w ścianie

Na tym etapie prac chodzi przede wszystkim o to, by sprawdzić, czy po podłączeniu wszystkich przewodów dany łącznik mieści się do puszki w ścianie i czy przewody nie są obluzowane. Jeśli weryfikacja przebiegła pomyślnie, przejdź do następnego kroku prac.

Krok 4: Sprawdź, czy podłączenie łącznika krzyżowego jest poprawne

Dokładnie zweryfikuj jakość i trwałość wykonanego podłączenia, a następnie włącz zasilanie obwodu i upewnij się, że wszystkie podłączone do niego urządzenia działają prawidłowo. Dotyczy to nie tylko samych źródeł oświetlenia, ale również zamontowanych łączników krzyżowych i innego osprzętu elektroinstalacyjnego w obrębie danego obwodu.

Krok 5: Finalnie zamontuj wyłącznik krzyżowy i włącz zasilanie

Jeżeli wszystkie etapy weryfikacji przebiegły pomyślnie, pozostaje Ci tylko ostateczny montaż łącznika krzyżowego na jego nominalnym miejscu pracy. Upewnij się, że wszystkie śruby i wkręty są odpowiednio dokręcone, a same łączniki solidnie zamocowane w puszkach. Załóż ramki i pozostałe elementy ozdobne i włącz zasilanie obwodu, po czym sprawdź działanie całości.

DECENTO Wyłącznik krzyżowy Bezśrubowe podłączanie przewodów

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że po zapoznaniu się z tym poradnikiem wiesz już, jak podłączyć krzyżowy wyłącznik światła i poradzisz sobie z wykonaniem wymaganych prac bez żadnego problemu. Jeżeli jednak masz jakiekolwiek wątpliwości albo nie chcesz samodzielnie zajmować się pracami z instalacją elektryczną, nie wahaj się powierzyć tego zadania wykwalifikowanemu elektrykowi.

W razie pytań związanych z powyższym artykułem zapraszamy do kontaktu - nasi specjaliści chętnie odpowiedzą na pytania i wyjaśnią wątpliwości.