Odpowiednie zabezpieczenie instalacji elektrycznej przed konsekwencjami przeciążenia oraz zwarcia to kwestia bezdyskusyjna, wynikająca nie tylko ze zdrowego rozsądku, ale przede wszystkim bezpośrednio z obowiązujących w Polsce przepisów i norm branżowych. W instalacji elektrycznej rolę takiego właśnie zabezpieczenia pełnią wyłączniki nadprądowe, popularnie określane jako bezpieczniki. Jakie bezpieczniki do domu czy mieszkania wybrać, czym się kierować i na co zwrócić uwagę? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w dalszej części artykułu - zapraszamy do lektury!

Bezpieczniki w domu - jakie rodzaje są dostępne na rynku?

Zacznijmy od kwestii zasygnalizowanej już we wstępie, czyli nazewnictwa. To, co powszechnie określa się jako bezpieczniki, to tak naprawdę wyłączniki nadprądowe, których zadaniem jest monitorowanie ilości prądu przepływającego przez zabezpieczany przewód i odłączenie go w przypadku, gdy wartość płynącego prądu przekroczy wartość znamionową.

Z uwagi na to, że nawet wielu dystrybutorów używa nazwy "bezpiecznik" w ofertach handlowych, także i tutaj będziemy wykorzystywać tę popularną i powszechnie przyjętą (choć nie do końca prawidłową) nomenklaturę wymiennie z określeniem "wyłączniki nadprądowe".

W sprzedaży dostępnych jest obecnie kilka rodzajów wyłączników nadprądowych przeznaczonych do użycia w nowoczesnych instalacjach elektrycznych. Ze względu na charakterystykę czasowo-prądową wyróżnia się następujące typy wyłączników nadprądowych:

• charakterystyka A - bardzo rzadko wykorzystywane obecnie, zwykle używa się ich do zabezpieczania urządzeń elektronicznych wrażliwych na wahania natężenia energii w obwodach;
• charakterystyka B - najpopularniejsze nadprądówki, wykorzystywane powszechnie w budownictwie mieszkaniowym oraz zastosowaniach komercyjnych dla mocy maksymalnych nieprzekraczających kilku kW;
• charakterystyka C - używane w największej mierze w szeroko rozumianych zastosowaniach przemysłowych, a także w domach jednorodzinnych, gdzie używa się urządzeń o dużych prądach rozruchowych, jak np. silniki elektryczne;
• charakterystyka D - tego rodzaju wyłączniki są wykorzystywane w aplikacjach stricte przemysłowych do zabezpieczania generatorów, turbin i innych urządzeń elektroenergetycznych o bardzo dużych prądach rozruchowych.

Kwestię tego, jakie bezpieczniki zastosować w domu jednorodzinnym czy mieszkaniu, omawiamy poniżej.

 HAGER MCB Wyłącznik nadprądowy 6kA 1P B10A MBN110E

Jak dobierać bezpieczniki?

Ogólna zasada doboru zabezpieczeń nadprądowych jest określona w obowiązujących w Polsce przepisach w następujący sposób: należy je dobierać tak, by bezpiecznik zadziałał w chwili, gdy przez zabezpieczany przez niego obwód przepływa prąd o natężeniu przekraczającym długotrwałą obciążalność prądową przewodów zasilających użytych w tym obwodzie.

Jaki bezpiecznik do domu?

Decyzja co do tego, jakie bezpieczniki do domu jednorodzinnego dobrać, jest bezpośrednio zależna od instalacji elektrycznej, liczby urządzeń podłączonych do niej oraz ich rodzaju. Co istotne w tym kontekście, w wolnostojących domach częściej wykorzystuje się urządzenia zasilane prądem trójfazowym, dlatego dobrym rozwiązaniem jest bezpiecznik o charakterystyce C, pozwalający skutecznie zabezpieczyć takie instalacje.

Jaki bezpiecznik główny w domu?

Bezpiecznik główny ma za zadanie utrzymać zdolność okablowania, czyli prościej mówiąc, pozwolić na jednoczesną pracę wszystkich urządzeń elektrycznych podłączonych jednocześnie do wszystkich obwodów zabezpieczanej instalacji. Z tego względu w domach jednorodzinnych najczęściej zaleca się stosowanie bezpieczników o charakterystyce C, dobierając jego parametry wyzwalania przeciążeniowego w oparciu o wyliczenie maksymalnego obciążenia prądowego, jakie może wystąpić w przypadku używania podłączonych do instalacji elektrycznej urządzeń.

Jaki bezpiecznik automatyczny do domu?

W tym przypadku odpowiedź jest krótka i jednoznaczna: żaden. Wynika to z faktu, że obecnie dostępne na rynku bezpieczniki automatyczne mają zastępować bezpieczniki topikowe wkręcane w gniazdo E27, używane w instalacjach elektrycznych spotykanych jeszcze czasem w starym budownictwie. Obecnie obowiązujące normy zakazują używania bezpieczników topikowych w budownictwie mieszkaniowym, dlatego też bezpieczniki automatyczne na gwint E27 nie powinny się znajdować w budynkach o przeznaczeniu mieszkalnym, a sama instalacja powinna zostac wymieniona na nowoczesną bądź we właściwy sposób zmodernizowana i przystosowana do aktualnych standardów.

Jaki bezpiecznik do mieszkania?

W przypadku decyzji dotyczącej tego, jakie bezpieczniki w mieszkaniu w bloku należy zainstalować, obowiązują identyczne zasady, co przy doborze nadprądówek do domu jednorodzinnego, tzn. dobór zawsze powinien być zależny od instalacji elektrycznej oraz liczby i rodzaju urządzeń do niej podłączonych. Najczęściej stosuje się bezpieczniki o charakterystyce B, jednak ze względu na coraz częstszą obecność w mieszkaniach urządzeń wymagających zasilania trójfazowego (jak np. płyty indukcyjne), wykorzystuje się również bezpieczniki C.

Wyłącznik nadprądowy Acti9 iC60N-B10-1 B10A 1P A9F03110 SCHNEIDER

Jaki bezpiecznik główny w mieszkaniu?

Tutaj, podobnie jak w przypadku domów jednorodzinnych, bezpiecznik główny powinien być dobrany w taki sposób, aby umożliwiał jednoczesną pracę wszystkich urządzeń podłączonych do zabezpieczanej instalacji. W większości przypadków wystarczy wyłącznik nadprądowy o charakterystyce B, jednak w instalacjach trójfazowych (coraz powszechniejszych w blokach) zwykle zaleca się bezpiecznik o charakterystyce czasowo-prądowej C.

Prawidłowo dobrane bezpieczniki stanowią skuteczne zabezpieczenie instalacji oraz domu czy mieszkania, redukując możliwość wystąpienia zwarć czy przeciążeń mogących prowadzić do pożaru. W przypadku pytań zachęcamy do kontaktu - chętnie udzielimy potrzebnych informacji!