Punkty elektryczne - czym są i za co odpowiadają?

Montaż nowej instalacji elektrycznej albo modernizacja już istniejącej to przedsięwzięcie, które musi być nie tylko profesjonalnie przeprowadzone, ale przede wszystkim właściwie zaplanowane i zrealizowane w oparciu o sporządzony projekt. Punkty elektryczne, a dokładniej ich liczba i rozmieszczenie w domu czy mieszkaniu, mają istotny wpływ na wysokość finalnych kosztów wykonania prac przy instalacji elektrycznej. W dalszej części artykułu opisujemy czym jest punkt elektryczny, dlaczego ma takie znaczenie dla instalacji i od czego w największym stopniu zależy cena punktu elektrycznego. Zapraszamy!

Punkt elektryczny - co to jest?

Na gruncie polskiego prawa nie funkcjonuje żadna definicja, która nawet w przybliżeniu wskazywałaby, czym jest punkt elektryczny i jaką rolę w instalacji elektrycznej pełni. Powód jest bardzo prozaiczny: nie jest to pojęcie uregulowane prawnie, a termin funkcjonujący w zasadzie wyłącznie na gruncie kosztorysów związanych z projektowaniem i wykonywaniem instalacji elektrycznych.

Ujmując rzecz prościej, punkt elektryczny to taki element prawidłowo wykonanej i działającej instalacji elektrycznej, który pozwala podłączać do niej różnego rodzaju urządzenia, a także operować światłem czy sprzętem elektronicznym. Wiedząc, jaka jest cena za punkt elektryczny, można w łatwiejszy sposób oszacować koszty wykonania lub modernizacji instalacji w danym obiekcie budowlanym oraz poszczególnych pomieszczeniach.

Punkty elektryczne - rodzaje

Najczęściej przyjmuje się, że punkty elektryczne to grupa obejmująca dwie zasadnicze kategorie:

• standardowe punkty elektryczne - taki punkt elektryczny nie posiada żadnych dodatkowych elementów sterujących czy ochronnych
• złożone punkty elektryczne - są wyposażone w elektroniczne urządzenia i elementy dodatkowe, jak np. ochrona przeciwprzepięciowa, wyłącznik czasowy itd.

W znakomitej większości starszych instalacji elektrycznych znajdują się wyłącznie klasyczne, standardowe punkty elektryczne, ale nowoczesne instalacje mogą być już pod tym względem znacznie bardziej skomplikowane. Dotyczy to szczególnie instalacji przewidzianych do obsługi systemów inteligentnego domu oraz zarządzania nimi.

Przykładowe punkty elektryczne to przede wszystkim:

• gniazdo elektryczne,
• włącznik/wyłącznik światła,
• wypust oświetleniowy (np. dla lampy wiszącej),
• włącznik schodowy,
• łącznik (włącznik) krzyżowy,
• gniazdo TV-SAT,
• gniazdo USB,
• gniazdo sieciowe LAN (internetowe),

Cena za punkt elektryczny - jak liczyć koszty?

Należy pamiętać, że cena punktu elektrycznego nie jest stała i zależy od szeregu czynników, które trzeba uwzględnić podczas ewentualnych kalkulacji kosztów wykonania instalacji. Jedną z podstawowych kwestii są różnice w cenach za punkt elektryczny w poszczególnych regionach i województwach kraju, nie bez znaczenia jest również liczba i dostępność fachowców, którzy są w stanie wykonać instalację elektryczną zgodnie z projektem i obowiązującymi przepisami.

Cena punktu elektrycznego zależy także od:

• materiału, z jakiego został wykonany dany punkt - za najtańsze plastikowe gniazda trzeba zapłacić mniej niż np. za gniazda ceramiczne czy wykonane z drogich kompozytów;
• rodzaju punktu - proste gniazda elektryczne będą zwykle tańsze niż wielofunkcyjne przełączniki czy sterowniki inteligentnego domu;
• sumarycznej liczby punktów elektrycznych w danej instalacji - im jest ich więcej, tym bardziej rośnie cena;
• potencjalnych prac dodatkowych - za wykonanie bruzd w ścianach czy demontaż starej instalacji trzeba dodatkowo dopłacić;
• typu instalacji elektrycznej - instalacja układana w ścianie (w peszlach) zwykle jest droższa od instalacji wtynkowych czy natynkowych.

Punkt elektryczny z materiałem

W przypadku punktów elektrycznych z materiałem cena zazwyczaj obejmuje wszystkie wymagane materiały i elementy, a także koszty robocizny i koszty przeprowadzenia wszystkich prac dodatkowych niezbędnych do zrealizowania projektu instalacji elektrycznej w danym obiekcie budowlanym. Warto mieć na uwadze, że w tym przypadku końcową cenę w największym stopniu zwiększają drogie materiały i wykończenia, jak choćby ceramiczne gniazda.

Wykonanie punktu elektrycznego bez materiału

To opcja, która jest najbardziej opłacalna dla właścicieli samodzielnie kupujących cały potrzebny osprzęt i materiały, ponieważ pozwala uzyskać mierzalne oszczędności. Dzieje się to jednak zwykle kosztem własnego czasu takiej osoby, dlatego warto gruntownie przemyśleć, czy wykonanie punktów elektrycznych bez materiału będzie w danym przypadku rzeczywiście lepszym wyborem.

Punkty elektryczne - o czym jeszcze pamiętać?

Na koniec przygotowaliśmy jeszcze kilka porad związanych z punktami elektrycznymi - oto, na co warto zwrócić szczególną uwagę:

• sposób liczenia punktów elektrycznych - każdy wykonawca może do tej kwestii podchodzić nieco inaczej, dlatego zawsze należy się upewnić, jak dany elektryk liczy gniazda podwójne czy potrójne albo wieloelementowe włączniki;
• rodzaj i metraż obiektu, w którym wykonywana jest instalacja - co oczywiste, im większy metraż, tym więcej punktów elektrycznych, ale nie tylko. Zwiększa się również liczba punktów pomiarowych w instalacji, a także np. spektrum urządzeń i instalacji, jakie się w konkretnym domu czy mieszkaniu mogą znaleźć. W przypadku projektu instalacji dla mieszkalnych budynków wolnostojących ma to szczególne znaczenie, ponieważ może się okazać, że klasyczne rozliczenie "za punkt" nie będzie dla inwestora opłacalne;
• liczba i rodzaj obwodów w danej instalacji, a także jej skomplikowanie i wielkość - ogólna reguła jest taka, że obwody trójfazowe i punkty elektryczne w nich kosztują więcej, niż punkt elektryczny w obwodach jednofazowych. Znajdują tu również zastosowanie obowiązujące regulacje prawne, ograniczające maksymalną liczbę gniazd i stałych punktów oświetlenia na pojedynczy obwód;
• zakres prac koniecznych do wykonania - prace instalacyjne i montażowe to nie wszystko: konieczne mogą się też okazać np. prace ziemne, dodatkowe pomiary czy innego rodzaju prace, za które inwestor musi wykonawcy zapłacić.